Του Γιάννη ΑργυρίουΈξι μήνες έχουν περάσει από τότε που αποχαιρετήσαμε τον «Καποδίστρια» και περάσαμε στην εποχή του «Καλλικράτη». Ενώ λοιπόν όλοι περιμέναμε να δούμε τους νέους, μεγάλους σύγχρονους και ισχυρούς δήμους, τουναντίον διαπιστώνουμε παντελή απουσία της τοπικής αυτοδιοίκησης (Πρώτου και Δευτέρου Βαθμού), αμηχανία των δημοτικών αρχών και αγωνιώδεις προσπάθειες όλων των υπηρεσιών να μπορέσουν να ανταποκριθούν σε όλες εκείνες τις συγχωνεύσεις που βαφτίστηκαν ως σωτήριες και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, και στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα παραπάνω από την πλήρωση της λαϊκής παροιμίας «άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς».
Τα αίτια της έως τώρα αποτυχίας πολλά. Καμία ενημέρωση στους αρμόδιους, μηδενικός σχεδόν χρόνος προετοιμασίας για αυτό που θα επέρχονταν, μα κυρίως δραστική μείωση κονδυλίων (με ταυτόχρονη μεταφορά αρμοδιοτήτων), χωρίς τα οποία η όποια μεταρρύθμιση ελάχιστα αποτελέσματα μπορεί να φέρει.
Τα αίτια της έως τώρα αποτυχίας πολλά. Καμία ενημέρωση στους αρμόδιους, μηδενικός σχεδόν χρόνος προετοιμασίας για αυτό που θα επέρχονταν, μα κυρίως δραστική μείωση κονδυλίων (με ταυτόχρονη μεταφορά αρμοδιοτήτων), χωρίς τα οποία η όποια μεταρρύθμιση ελάχιστα αποτελέσματα μπορεί να φέρει.
Είναι όμως η έλλειψη κονδυλίων επαρκής λόγος για την αποτυχία έως τώρα της μεταρρύθμισης του Καλλικράτη; Η εμπειρία μου στην Τοπική Αυτοδιοίκηση νομίζω με κάνει να απαντώ όχι. Μεγάλα ποσά δαπανούνται άσκοπα και μάλιστα τα περισσότερα από αυτά στο βωμό της γάγγραινας που ονομάζεται ελληνική γραφειοκρατία.
Πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες ενταλματοποίησης κάθε εξόδου του Δήμου, οδηγεί όλους τους προμηθευτές του, που πληρώνονται μετά από ένα, δύο ακόμη και τρία χρόνια, να αυξάνουν κατακόρυφα τις χρηματικές απαιτήσεις, για να αντισταθμίσουν τις όποιες παροχές τους με την τόσο μεγάλη καθυστέρηση αποπληρωμής τους.
Αυτό φυσικά έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία «καρτέλ» προμηθευτών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Έναν δηλαδή πολύ μικρό αριθμό, συνήθως μεγάλων επιχειρήσεων, που έχουν τη δυνατότητα να περιμένουν την αποπληρωμή τους, εισπράττοντας φυσικά ποσά πολύ μεγαλύτερα από όσα θα έπρεπε να εισπράξουν υπό φυσιολογικές συνθήκες αγοράς.
Μία εφικτή λύση στο άνω αναφερόμενο πρόβλημα θα μπορούσε να είναι η εκ βάθρου αλλαγή του τρόπου αποπληρωμής των Δήμων στα ευρωπαϊκά πρότυπα, με άλλους λιγότερα χρονοβόρους τρόπους που θα εξασφαλίζουν το ίδιο αν όχι περισσότερο τη διαφάνεια των οικονομικών. Εξάλλου το πρόσφατο παρελθόν και στην πόλη μου τη Θεσσαλονίκη απέδειξε ότι ακόμα και το τρέχον σύστημα είναι διάτρητο.
Μέχρι όμως να γίνει αυτό η μόνη λύση στην υπερπήδηση αυτού του σκοπέλου είναι η συναίνεση των παρατάξεων (κομματικών και μη) που απαρτίζουν το δημοτικό συμβούλιο του κάθε δήμου. Αυτό θα επιτρέψει τις υπηρεσίες των δήμων να ενεργήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία και άνεση, κάτι που μπορεί να φέρει την εξυγίανση και τον εκσυγχρονισμό στα λογιστήρια τους.
Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Απόδειξη αυτού, είναι η αποτυχία ενός έτερου σημαντικού νεωτερισμού του Καλλικράτη, αυτού του «Συνηγόρου του Δημότη». Η αυξημένη πλειοψηφία που απαιτείται για την εκλογή του, με τη συμμετοχή και της αντιπολίτευσης, έχει ως αποτέλεσμα σήμερα 6 μήνες μετά την εγκαθίδρυση των νέων δημοτικών αρχών, τα 2/3 των Δήμων της χώρας να μην έχουν καταφέρει να εκλέξουν ακόμα «συνήγορο του δημότη», στερώντας από τους δημότες τους έναν μοχλό πίεσης στη δημοτική αρχή, πάντα βέβαια στο βωμό των μικροκομματικών συμφερόντων και ισορροπιών.
Η λύση φυσικά στην οικονομική δυσπραγία των δήμων δεν είναι μόνο αυτή. Η εκτεταμένη οικονομική κρίση που περνάμε, οφείλει να κάνει όλους τους αξιωματούχους της χώρας που διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα προσεχτικούς και φειδωλούς. Σίγουρα όμως η συναίνεση είναι το φάρμακο όχι μόνο στο οικονομικό αδιέξοδο που έχει περιέλθει η χώρα, αλλά και στη βελτίωση της καθημερινότητας μας, κάτι που δεν πρόκειται να συντελεστεί χωρίς ισχυρή και αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση.
Πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες ενταλματοποίησης κάθε εξόδου του Δήμου, οδηγεί όλους τους προμηθευτές του, που πληρώνονται μετά από ένα, δύο ακόμη και τρία χρόνια, να αυξάνουν κατακόρυφα τις χρηματικές απαιτήσεις, για να αντισταθμίσουν τις όποιες παροχές τους με την τόσο μεγάλη καθυστέρηση αποπληρωμής τους.
Αυτό φυσικά έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία «καρτέλ» προμηθευτών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης. Έναν δηλαδή πολύ μικρό αριθμό, συνήθως μεγάλων επιχειρήσεων, που έχουν τη δυνατότητα να περιμένουν την αποπληρωμή τους, εισπράττοντας φυσικά ποσά πολύ μεγαλύτερα από όσα θα έπρεπε να εισπράξουν υπό φυσιολογικές συνθήκες αγοράς.
Μία εφικτή λύση στο άνω αναφερόμενο πρόβλημα θα μπορούσε να είναι η εκ βάθρου αλλαγή του τρόπου αποπληρωμής των Δήμων στα ευρωπαϊκά πρότυπα, με άλλους λιγότερα χρονοβόρους τρόπους που θα εξασφαλίζουν το ίδιο αν όχι περισσότερο τη διαφάνεια των οικονομικών. Εξάλλου το πρόσφατο παρελθόν και στην πόλη μου τη Θεσσαλονίκη απέδειξε ότι ακόμα και το τρέχον σύστημα είναι διάτρητο.
Μέχρι όμως να γίνει αυτό η μόνη λύση στην υπερπήδηση αυτού του σκοπέλου είναι η συναίνεση των παρατάξεων (κομματικών και μη) που απαρτίζουν το δημοτικό συμβούλιο του κάθε δήμου. Αυτό θα επιτρέψει τις υπηρεσίες των δήμων να ενεργήσουν με μεγαλύτερη ευελιξία και άνεση, κάτι που μπορεί να φέρει την εξυγίανση και τον εκσυγχρονισμό στα λογιστήρια τους.
Δυστυχώς κάτι τέτοιο δεν έχει συμβεί μέχρι σήμερα. Απόδειξη αυτού, είναι η αποτυχία ενός έτερου σημαντικού νεωτερισμού του Καλλικράτη, αυτού του «Συνηγόρου του Δημότη». Η αυξημένη πλειοψηφία που απαιτείται για την εκλογή του, με τη συμμετοχή και της αντιπολίτευσης, έχει ως αποτέλεσμα σήμερα 6 μήνες μετά την εγκαθίδρυση των νέων δημοτικών αρχών, τα 2/3 των Δήμων της χώρας να μην έχουν καταφέρει να εκλέξουν ακόμα «συνήγορο του δημότη», στερώντας από τους δημότες τους έναν μοχλό πίεσης στη δημοτική αρχή, πάντα βέβαια στο βωμό των μικροκομματικών συμφερόντων και ισορροπιών.
Η λύση φυσικά στην οικονομική δυσπραγία των δήμων δεν είναι μόνο αυτή. Η εκτεταμένη οικονομική κρίση που περνάμε, οφείλει να κάνει όλους τους αξιωματούχους της χώρας που διαχειρίζονται δημόσιο χρήμα προσεχτικούς και φειδωλούς. Σίγουρα όμως η συναίνεση είναι το φάρμακο όχι μόνο στο οικονομικό αδιέξοδο που έχει περιέλθει η χώρα, αλλά και στη βελτίωση της καθημερινότητας μας, κάτι που δεν πρόκειται να συντελεστεί χωρίς ισχυρή και αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση.
